KAZANIMLAR

6.2.1.4. Telif hakkı kavramını ve önemini araştırır.
6.2.1.5. Kullanım haklarını düzenleyen lisans türlerini açıklar.
Açık erişim felsefesi ve etik kullanım üzerinde durulur.

MATERYALLER

• 6.1.5.A1 - Telif Hakkı ve Açık Erişim Sunusu  SUNU
• 6.1.5.A1 - Telif Hakkı ve Açık Erişim Sunusu PDF
• 6.1.5.B1 - Telif Hakkı Gazetesi Şablonu
• 6.1.5.C1 - Lisans Türleri Afişi
• 6.1.5.D1 - Yaratıcı Birliktelik Afişi
• 6.1.5.D2 - Açık Erişim Lisansı Eşleştirme Etkinliği Çalışma Kâğıdı
• 6.1.5.E1 - Özgürlük ve Sınırlılık Çalışma Kâğıtları
• Ders Notları
• Tüm DOSYALARI İNDİR

ÖNERİLEN DERS AKIŞI

A. Bilgi - Telif Hakları Nedir? (15 dk.)
B. Çalışma - Telif Hakları Gazetemiz (25 dk.)
C. Bilgi - Bir Yazılımcı Olsam (10 dk.)
D. Bilgi - Lisanslı Yazılım Kullanıcılarının Dikkatine (20 dk.)
E. Çalışma - Yaratıcı Birliktelik Lisansı Özgürlük ve Sınırları (5 dk.)
F. Bugün Ne Öğrendik? (5 dk.)

UYGULAMA ÖNCESİ NOTLAR

Bu dersimiz telif hakları, lisans türleri konularını içermektedir. Telif hakları etkileşimli bir video yardımı ile aktarılmaya çalışılmıştır. Bu videoya aynı zamanda açık erişim felsefesine katkı sağlayan “Yaratıcı Birliktelik Lisansı” da eklenmiştir. Lisans türleri anlatılırken öğrencilerin kendilerini yaratıcı ürün ortaya koyan insan gibi düşünmelerine odaklanılmıştır. Başkalarının eserlerine saygılı olmaları, bu eserleri izinsiz kullanım ve paylaşım konusunda duyarlı olmaları amaçlanarak etkinliklerde empati kurmalarına yardımcı olmaya çalışılmıştır.

Ders Notları

6.1.5 YARATICI ÜRÜNLERİMİZ NASIL KORUNUYOR?

Telif hakları kendi emeğimiz ile oluşturduğumuz ürünler için sahip olduğumuz haklardır. Kullanma, paylaşma ve değiştirme gibi izinleri kapsar. Eserlerimizin izin verildiği kadar kullanımını sağlar. Eser sahibinin haklarını korur.

Başkalarına ait ürünleri çoğaltmak, satmak yasaktır. Bu tür ürünleri barkod gibi koruma araçları orijinal yapar. Barkodu olmayan ürün sahtedir. Ürünü üreten kişiye hiç bir dönüşü yoktur. Mesela kopya satılan kitapların yazara ve yayın evine bir katkısı yoktur. Bu durum ürün ortaya koyma isteğini azaltır, yeni ürünlerin ortaya konmasını engeller. Sanatı ve sanatçıyı olumsuz etkiler.

Sahibinden izin almadan çoğaltılan dağıtılan ürünlere “korsan” ürünler denir. Bu durum yasal

olmayan bir durumdur, fakat çok sık rastlanır. Korsan ürün satmak ve dağıtmak suçtur.

Daha önce bu tür ürünleri farkında olmadan kullanmış olabiliriz. Özellikle filmleri, kitapları, müzik albümlerini çoğaltmak kolaydır. Bu tür ürünlerin bandrolsüz olanlarını kullanmak korsan ürün kullanmak demektir.

Bazı durumlarda eğitim amaçlı olarak, ticari amaçlı kullanılmadığı takdirde adil kullanım sınırları içinde film izlenebilmektedir. Kültür Bakanlığı telif hakları konusunda çeşitli çalışmalar yürütmektedir. Bu çalışmalar doğrultusunda Telif Hakları ile ilgili gerekli şikayetler yapılabilmektedir.

ESERLERİ DOĞRU KULLANMAK

• Eserin kime ait olduğuna bakmalısın.
• Eseri sahibinin izin verdiği şekilde kullanmalısın.
• Eseri kullanmak için en azından e-posta ile eserin sahibine ulaşıp izin almalısın.
• Eseri kullandığında sahibine atıf yapmalısın.
• Eğer gerekli ise eserin kullanım bedelini ödemelisin

Atıf yapmak, bir eseri ya da eserin bir bölümünü kullanırken

eser sahibini ve eserin yer aldığı ortamı bildirmektir.

ADİL KULLANIM

Eserin izin alınmadan kullanılabileceği durumları adil kullanım belirler.

• Eserin belirli bir bölümünü kullanmak,
• Eseri eğitim amaçlı kullanmak,
• Eseri ticari amaç dışında kullanmak adil kullanım kapsamında olabilir.

AÇIK ERİŞİM

Ücretsiz ve açık erişim herkesin her yerde ve her zaman bilgiye erişmesini mümkün kılar.

Kullanıcılar materyaller üzerinde değişiklik yapabilir ya da farklı materyalleri birleştirerek

kullanabilirler.

YARATICI BİRLİKTELİK (CREATIVE COMMONS)

Eserlerin sahiplerinin izin verdiği şekilde kullanılabilecek bir lisans türüdür. Yaratıcı birliktelik sembolünün (CC) olduğu eserler telif hakları çerçevesinde kopyalanabilir.

Açık erişim felsefesi doğrultusunda Yaratıcı  birliktelik fikri eser sahiplerinin haklarına sahip çıkarak onları izin verdiği ölçüde birlikte çalışmayı, paylaştıkça çoğalan yaratıcı süreçleri destekler, eser sahibinin haklarını korur.

Lisans Türleri

*ÜCRETSiZ YAZILIM(Freeware): Ücretsiz kullanılır.

*LiSANSLI YAZILIM :Ücret ödenerek kullanılır.

*GELiSTiRME ASAMASI (BETA)

*GEÇiCi KULLANIM (TRIAL) : Belirli süre ücretsiz.

*DEMO YAZILIM: Ücretli bir yazılımın özelliklerini görmeniz için bazı özelliklerinin kullanılabileceği veya denenebileceği yazılım.

ctrlbizde.com